Tana Toraja

Celebes / Tana Toraja/

Ciężko nie odnieść wrażenia patrząc przekrojowo na architekturę Indonezji, że po prostu jest nieco nijaka. Po trzech tygodniach naprawdę intensywnego przemieszczania się z wyspy na wyspy, ja niedoszły historyk sztuki, nie byłam w stanie sprecyzować czegokolwiek charakterystycznego dla wszystkich wysp, które zdążyłam odwiedzić. Ale Celebes… tutaj sprawy mają się zupełnie inaczej 🙂 Środkową jej część zamieszkuje lud Tana Toraja, który według legendy przybył tutaj na łodziach, później zaadoptowanych na domy mieszkalne – Tongkonany. Przypominające odwrócone dnem łodzie służą obecnie mieszkańcom wyspy za spichlerze. Co jest tak niezwykłego w Toradżach? Ich trwająca od wieków fascynacją śmiercią oraz praktyki pogrzebowe. Nie będzie przesadą jeśli napiszę, że Toradżowie żyją po to aby umrzeć, a jeśli wydaje Wam się, że ślub w Polsce jest obciążającym finansowo przedsięwzięciem to w następnym poście przekonacie się, że całe życie trwaliście w mrokach niewiedzy :). Tajemnicze obrzędy z pogranicza „czarnej magii”, często niezrozumiałe nawet dla pozostałych mieszkańców Indonezji, uchroniły tradycję tutejszych ludów. Strach przed nimi ograniczyła, w znacznej mierze, ekspansję Holendrów na te tereny. Zmarły członek rodziny Toradżów, do momentu pochówku, uważany jest za osobę chorą. Pozostaje w domu, a jego ciało zostaje owinięte w całuny – miesiące, lata. Godny pochówek gwarantuje zmarłemu dobre życie w zaświatach dlatego rodziny zbierają fundusze na pogrzeb przez wiele lat.

Grobowce Lemo

Jak powinno wyglądać miejsce pochówku? W zależności od statusu i zamożności rodziny, zmarły powinien zostać pochowany w murowanym grobowcu lub w wykutych w skale wnękach. Biedni składają ciało do grot lub do wielkich drewnianych trumien. Po upływie pięciu lat czyszczą kości zmarłego, wstawiają je do innych trumien i wieszają na skale. Przed grobami na skalnych „balkonach” umieszcza się drewniane lalki, które są podobiznami zmarłego – nazywane tau tau o ile w trakcie ceremonii pogrzebowych swoich bliskich rodzina zmarłego zabiła nie mniej niż 24 bawoły. Najlepiej do pochówku nadaje się pionowa skała z widokiem na pola ryżowe. My Europejczycy szukamy domów z widokiem za życia zaś Toradżowie troszczą się jedynie widokiem po śmierci.

Baby Graves

Jeszcze inaczej wygląda pochówek dzieci, które zmarły przed pojawieniem się pierwszego zęba. Mumię takiego maleństwa ojciec zabiera matce i umieszcza w wydrążonej w drzewie wnęce. Od tej pory dziecko będzie wzrastać wraz ze swoją nową „matką”, karmiąc się jej żywicą. Wieko takiego grobowca zrobione jest z gałęzi, ponieważ Toradżowie wierzą, że dziecko potrzebuje oddychać powietrzem. Miejsce takiej groty też nie jest przypadkowe – wybierane jest w odwrotnym kierunku do umiejscowienia domu swojej poprzedniej matki (która nie ma już prawa za swojego życia odwiedzić tego grobowca), tak aby już nigdy nie patrzyło w stronę swojego poprzedniego życia.